Nuovo album per il gruppo di Valerio Vado, nuove idee, nuove fonti di ispirazione. Ogni nuova opera dei Rêverie sembra nascere in risposta a precisi stimoli di ricerca o dall’esigenza di dare espressione alle proprie passioni che traggono nutrimento da diversi territori culturali che passano attraverso la letteratura, il folklore, la musica etnica ed antica. Proprio da un’esigenza di ricerca nasce questo nuovo album, doppio, per mostrare con completezza il risultato di tanto appassionato impegno. Lo sforzo appare notevole: l’opera si basa su un insieme di 10 canzoni con testi in esperanto nel primo CD e in italiano nel secondo. Si tratta in sostanza di versioni delle stesse canzoni che differiscono solo per quel che riguarda la lingua dei versi, cantati in entrambi gli episodi da Fanny Fortunati. Il legame con il precedente album è rappresentato dalla presenza di due versioni alternative di “Kiam alvenos la fino” (“Quando verrà la fine”) e “Plurestantaj memoroi” (“Via dei ricordi”), pezzi collocati in origine in chiusura di “Shakespeare, la donna e il sogno”, ora rispolverati e portati a nuovo splendore. I testi sono quasi tutti di Andrea Fontana, esperantista milanese che ha aiutato la band a prendere confidenza con la musicalità e la ritmica di questa lingua. Le versioni italiane sono state realizzate successivamente, anche per fornire un punto di confronto con la nostra lingua, fatto questo che, al di là dell’ottimo risultato artistico, appare sicuramente interessante per chi volesse avvicinarsi all’esperanto.
L’esperanto, simbolo della convergenza di culture diverse in un unico abbraccio, è anche il simbolo della musica dei Rêverie che richiama elementi etnici e temporali diversi, uniti in un insieme coerente in cui tanti mondi si rispecchiano senza che emerga il ritratto definito e riconoscibile di alcuno di essi in particolare. La musica è prevalentemente acustica, ma complessa e ricca di spezie, ritmi e colori. Sono i suoni ambientali di una carovana in viaggio che aprono l’album, con la splendida “La tradezerta komercisto” (“Il mercante del deserto”), facendoci intendere che la musica ci porterà lontano. E in effetti gli elementi di musica araba, i fitti arpeggi, il suono rustico del flauto e le percussioni che ondeggiano come i fianchi di un lento dromedario che si fa strada fra le dune, riescono a dipingere nella mente degli ascoltatori immagini di assolate terre sconosciute. A mio giudizio lo strano ritmo dei versi in esperanto si incastra benissimo con queste atmosfere suggestive e devo dire che mi sono ritrovata ad ascoltare più spesso proprio il CD con le liriche in questa lingua. L’ispirazione dei brani è comunque varia, anche se in generale l’architettura acustica dà sempre un’idea di leggerezza e di delicatezza. Tra l’altro non viene mai utilizzata la batteria alla quale vengono preferite varie percussioni tradizionali che in effetti si adattano alla perfezione allo spirito di questo lavoro. A fare da collante elettrico vengono utilizzate in qualche occasione le tastiere di Valerio Vado e le chitarre di Daniele Defranchis e dello stesso Valerio, le quali forniscono una delicata rete dal sapore sinfonico che avvolge dolcemente i suoni, senza costringerli. Ne è un esempio “Arkana belulino” (ovvero “La belle dame sans merci” nel CD gemello), sofisticata con lievi echi sinfonici e jazzy, dal taglio moderno ma con elementi acustici che evocano ricordi etnici indefiniti o suggestioni antiche. Sono i pezzi più intrecciati ad impressionare di più, come “Plurmiljaraj knaboj” (“Ragazzi millenari”), con un’apertura frizzante dal sentore mediorientale, basata su percussioni calde e morbidi intrecci di flauto e clarinetto che fanno da introduzione ad un romantico pezzo dal sapore rinascimentale. Alla stessa maniera “Danco el mare” (“Danza del mare”) presenta melodie molto suggestive ed intrecci strumentali complessi e leggiadri, ricchi al tempo stesso di sentimento, agglomerando in un insieme coerente riferimenti diversi che ora profumano di Mediterraneo e ora trasmettono il calore della sabbia del deserto.
In linea generale questo album ha una scrittura matura e vivace, presenta bei temi musicali e riferimenti colti in grado di stuzzicare la fantasia dell’ascoltatore. Ho trovato leggermente più faticoso l’ascolto del CD in italiano, forse perché soffermandosi troppo sul significato delle liriche la musica perde un po’ quell’impressione di agilità e freschezza ma anche di fascino e mistero che riesce invece a suscitare l’esperanto. L’uso della lingua italiana regala però suggestioni e luci diverse a canzoni che sono comunque identiche nel loro contenuto musicale. Ma queste sono forse preferenze personali e, visto che esistono due versioni dello stesso CD, si può sempre scegliere cosa si preferisce. Questo non è un classico disco di prog sinfonico, come avrete intuito fin dalla prima riga, ma i riferimenti al nostro genere sono chiari e sicuramente la coesistenza di tante influenze e di tante idee rende questa musica assai ricca. Se amate la musica antica, il folk e soprattutto amate viaggiare con la fantasia, questo album maturo, ben suonato e ben strutturato potrebbe essere un ottimo biglietto per scoprire nuovi mondi musicali.


Nova albumo de la grupo de Valerio Vado, novaj ideoj, novaj inspir-fontoj. Ĉiu nova verko de Rêverie ŝajnas naskiĝi responde al precizaj esplor-stimuloj aŭ el neceso esprimi siajn pasiojn, kiuj nutriĝas el diversaj kulturaj teritorioj inkludantaj literaturon, folkloron, muzikojn etnan kaj antikvan. Ĝuste el esplor-neceso naskiĝas tiu ĉi albumo; duobla por plene montri la rezulton de tiom pasia engaĝiĝo. Rimarkinde aspektas la streĉiĝo: la verko konsistas el 10 kanzonoj kun tekstoj Esperantaj en la unua KD kaj itallingvaj en la dua. Alivorte, temas pri du versioj de la samaj kanzonoj, diferencaj nur pri la versar-lingvo, ambaŭokaze kantitaj de Fanny Fortunati. Ligiloj al la antaŭa albumo “Shakespeare, la donna e il sogno” estas du alternativaj versioj de “Kiam alvenos la fino” (itale: “Quando verrà la fine”) kaj “Plurestantaj memoroj” (itale: “Via dei ricordi”), eroj origine fermantaj tiun albumon, tie ĉi reviziitaj kaj novbrilecaj. Preskaŭ ĉiujn tekstojn verkis Andrea Fontana, milana esperantisto kiu helpis la muzikbandon ekfamiliariĝi kun la muzikeco kaj la ritmiko de tiu ĉi lingvo. La italajn versiojn oni realigis poste, ankaŭ por havigi kompar-okazon kun nia itala lingvo, kio – krom konsistigi bonegan artan atingon – certe atentindas por interesiĝontoj pri Esperanto.
Esperanto, simbolo de konverĝo de malsamaj kulturoj al kuna brakumo, simbolas ankaŭ la muzikon de Rêverie, kiu referencas fontojn etne kaj tempe diversajn, kunigitajn en koheran aron, en kiu pluraj mondoj speguliĝas, sen apero de difinita kaj rekonebla portreto de unu el ili aparte. La muziko estas plejparte akustika, sed kompleksa kaj riĉa el spicoj, ritmoj kaj koloroj. Per la brila “La tradezerta komercisto” (itale: “Il mercante del deserto”) la albumon komencas la sonoj mediaj de vojaĝanta karavano, komprenigante al ni, ke la muziko nin portos malproksimen. Fakte, la eroj el araba muziko, la oftaj arpeĝoj, la rustika sono de la fluto kaj la perkutado, ondumanta kiel la flankoj de malrapida dromedaro antaŭeniranta tra-dun-are, sukcesas pentri en la mensoj de la aŭskultantoj bildojn de nekonataj sunaj landoj. Laŭ mi, la stranga ritmo de la Esperantaj versoj tre efike kongruas kun tiuj ĉi sugestiaj etosoj, kaj mi agnosku, ke ĝuste la esperantlingvan KD mi pli ofte emis aŭskulti. La inspiro de la muzikpecoj estas ĉiukaze varia, eĉ se ĝenerale la akustika arkitekturo ĉiam impresas malpeze kaj delikate. Menciindas, ke oni neniam uzas drumon, al kiu oni preferas diversajn tradiciajn perkutilojn, fakte perfekte kongruajn kun la spirito de la verko. Kiel elektran gluilon oni kelkfoje utiligas la klavarojn de Valerio Vado kaj la gitarojn de Daniele Defranchis kaj de Valerio mem, kiuj estigas delikatan reton simfoni-gustan, kiu milde ĉirkaŭvolvas la sonojn senenpreme. Tion ekzemplas “Arkana belulino” (koresponda al “La belle dame sans merci” en la alia KD), rafinita, kun delikataj simfoniaj kaj ĵazaj eĥoj, modern-fasona sed kun akustikaj eroj elvokantaj nedifinitajn etnajn memoraĵojn aŭ antikvajn sugestiojn. Kiuj pleje impresas, tiuj estas la plej plektitaj muzikpecoj, kia “Plurmiljaraj knaboj” (itallingve: “Ragazzi millenari”), kies ŝaŭmeca malfermo sensacigas proksima-oriente, surbaze de varmaj perkutoj kaj suplaj plektoj de fluto kaj klarneto, enkondukantaj romantikan pecon renesanc-aroman. Same, “Danco de l' maro” (itale: “Danza del mare”) enhavas tre sugestiajn melodiojn kaj instrumentajn plektojn kompleksajn kaj ĉarmajn, samtempe riĉajn el sento, amasigante en koheran aron diversajn rilatojn, kiuj kelkfoje parfumas el mediteraneo, kelkfoje transdonas la varmon de la dezerto-sablo.
Ĝenerale, la albumo estas verkita mature kaj vivece, proponas belajn muzik-temojn kaj klerajn rilatojn, taŭgajn por tikli la fantazion de la aŭskultantoj. Mi perceptis iomete pli klopodiga la aŭskultadon de la itallingva KD, eble ĉar troa pritaksado de la lirikaĵo-signifo perdigas al la muziko iom de tiu impreso de svelto kaj de freŝo, kaj ankaŭ de ravo kaj de mistero, kiun, male, Esperanto sukcesas veki. Uzo de la itala, tamen, donacas sugestiojn kaj lumojn malsamajn al kanzonoj kies muzika enhavo ĉiel ajn identas. Sed eble temas pri personaj preferoj kaj, tial ke haveblas due versioj de la sama KD, ĉiam eblas elekti kion oni preferas. Tiu ĉi ne estas klasika disko el simfonia progresiv-a muziko, kiel vi intuiciis jam dekomence, sed la rilatoj kun nia genro klaras kaj kunekzistado de tiomaj influoj kaj ideoj igas tiun ĉi muzikon tre riĉa. Se vi amas la muzikon antikvan, la muzikon popolan kaj, ĉefe, se vi amas perfantazie vojaĝadi, tiu ĉi matura albumo, bone ludita kaj bone strukturita povus esti bonega vojaĝbileto por malkovri novajn muziko-mondojn.
(Esperantigo: Ranieri Clerici)